نی زار : در بیست و ششم شهریور ماه سال ۱۳۵۹ وقتی که صدام، رییس جمهور اسبق عراق عهدنامه صلح الجزایر را جلوی دوربین های تلویزیونی پاره کرد و این قرارداد را به طور یکجانبه فسخ نمود، هیچ گاه انتظار نداشت که حمله نظامی به ایران هشت سال طول بکشد و در نهایت هم برای عراق با شکست همراه باشد

درست پنج روز بعد از پاره کردن عهدنامه صلح سال ۱۹۷۵ الجزایر، حمله نظامی عراق به ایران با حملات توپخانه ای آغاز شد و در پی آن نیروی زمینی عراق به قصد تصرف بخش هایی از خاک ایران به خوزستان و استان های غربی کشور لشکرکشی نمود.

فرماندهان نظامی عراق و در راس آن ها رییس جمهور این کشور که از حمایت مالی، تسلیحاتی و اطلاعاتی کشورهای غربی به ویژه آمریکا بهره می برد و از طرفی شرایط نظامی و مدیریتی ایران را به سبب انقلابی که هنوز دو سال از عمر آن نمی گذشت، آشفته و ضعیف ارزیابی می کردند به خیال تصرف و اشغال سه روزه خوزستان و پیشروی و رسیدن هفت روزه به تهران وارد کارزار جنگی نابرابر با ایران شدند اما از همان روز اول به اشتباه بودن تحلیل های خود پی بردند، زیرا با دفاعی مستحکم و مردانه مواجه شده بودند.

پس از آغاز جنگ تحمیلی نخستین موردی که بیش از هر چیز دیگری نمود پیدا کرد عدم توازن نیروی نظامی و تسلیحاتی دو کشور بود که البته با ادامه جنگ و استمرار تحریم های متفاوت این نابرابری خیلی بیشتر مشهود و عیان گردید، بر همین اساس پس از آن که فرماندهی کل قوا از بنی صدر گرفته شد رویکرد اصلی و اولویت اول برنامه ریزی های کشور حول محور دفاع تنظیم شد و بر همین اساس مقرر گردید تا با جدیت فراوان و تاکید بر دانش و تعهد نیروهای ایرانی همه این موانع و کاستی ها برطرف گردد و نتیجه این رویکرد آنچنان بود که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران امام خمینی (قدس سره) در تحلیلی دقیق نظر خود را درباره دفاع مقدس این گونه بیان فرمودند که: “ما در جنگ به این نتیجه رسیده ایم که باید روی پای خود بایستیم.” و همین تحلیل و ارزیابی وقتی به عنوان یک رویکرد مورد توجه قرار گرفت باعث رسیدن کشور به نقاط ارزشمند و حیاتی شد.

در زیرمجموعه این تحلیل می توانیم به موارد فراوانی اشاره کنیم که مجموع آن ها باعث شد که جنگ به عنوان یک فرصت قلمداد شود که در این جا فقط به برخی از این موارد اشاره می شود.

-آغاز به کار مطالعه و طراحی ساخت موشک بر پایه توان ایرانی و دستیابی به این صنعت به طوری که استفاده از همین موشک های ساخت داخل باعث شد که صدام از موشک باران شهرهای ایران صرف نظر کند. این مورد از آن جهت اهمیت فراوانی پیدا می کند که وقتی صدام نتوانست در جنگ زمینی و در جبهه نبرد به توفیقی دست یابد دست به بمباران شهرهای کشورمان زد و باعث شد صدمات زیاد جانی و مالی به ما در این بخش هم تحمیل شود.

-دستیابی به موفقیت های متعددی در صنعت نفت که در این بخش هم به دلیل تحریم، خسارات زیادی را متحمل شده بودیم. به ویژه آن که استخراج و فروش نفت به عنوان مهم ترین محل درآمد خزانه کشور شناخته میشد و هرگونه اخلال در این صنعت باعث میشد بودجه جاری کشور و صد البته تامین هزینه های دفاع مقدس هم با اشکال مواجه شود

از این دست موفقیت ها می توان به موارد زیاد دیگری هم اشاره کنیم اما آن چه ورای این موارد اهمیت پیدا می کند، نخست حفظ و تحکیم وحدت ملی و یکپارچگی مردم بود، به طوری که علیرغم این که تعداد زیادی از جوانان این مرز و بوم به شهادت رسیدند اما باز هم هیچ گاه مقوله دفاع با مشکل همراه نگردید و تا آخرین لحظه های جنگ نیز حمایت مردمی از دفاع مقدس ادامه داشت.

-نکته دیگری که به عنوان یک دستاورد حائز اهمیت بود این نکته بود که خودکفایی در جنگ و صنایع نظامی به عنوان یک پله و یک زمینه در خودکفایی های بعدی یعنی در زمان پس از پایان یافتن جنگ تحمیلی مورد استفاده قرار گرفت.

-بازپس گیری تمام مناطق اشغال شده و عقب راندن همه نیروهای دشمن از خاک ایران هم برای ما ارزش فراوانی داشت آن هم در شرایطی که هم صدام می خواست استان خوزستان را به عنوان یکی از مناطق عراق ضمیمه این کشور کند و هم این که سابقه جدا شدن بخش هایی از خاک ایران بزرگ در گذشته های دور و نزدیک، مردم ما راعذاب میداد اما خوشبختانه در نتیجه این دفاع حتی یک وجب از خاک ایران هم از پیکره کشور ما جدا نشد.

-نکته دیگری که شاید بتوان آن را مهم ترین دستاورد دفاع مقدس دانست این است که ایستادگی و دفاع جانانه مردمی و پیروزی ارزشمند ما در دفاع مقدس که با قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مبنی بر متجاوز بودن عراق همراه شده بود به همه جهان به ویژه همسایگان ما این هشدار را داد که تجاوز و جنگ بر علیه ایران به سود هیچ نیروی نظامی و کشوری نخواهد بود و بهتر است هیچ کشوری در اندیشه حمله و تجاوز به ما نباشد، به تعبیری دیگر دفاع مقدس و ایستادگی در آن از طرف ایران به عنوان یک عامل بازدارنده قوی به شمار می رود که نتایج آن حتی در سال های متمادی آینده نیز قابل مشاهده و دریافت است.

محمد رضا رضایی