نی زار : هفته نامه گپ گفت و گویی را با زهرا اربابی معاونت سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور انجام داده است که در ادامه این مصاحبه را می خوانید : زهرا اربابی عضو هیئت علمی رسمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، رئیس دانشکده علوم انسانی – دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، عضو هیئت رئیسه دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان ، مدیر مالی و اداری منطقه چهارده دانشگاه ازاد اسلامی ، معاونت اداری و اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان و رییس پیشین تشکیلات حزب اعتدال و توسعه استان سیستان و بلوچستان و رییس ستاد انتخاباتی دکتر حسن روحانی در سیستان و بلوچستان در انتخابات ۹۲ اکنون در پست معاونت سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مشغول به خدمت است. درگفت و گویی اختصاصی با ایشان به طرح چند پرسش پیرامون ساختار نظام اداری کشور پرداختیم که در زیر می خوانید:

تعریف جنابعالی از  فرهنگ چیست؟

از فرهنگ تعاریف متعددی ارائه شده است متجاوز از ۱۶۰ تعریف می باشد برخی تعاریف عام و برخی تعاریف خاص . یکی از تعاریف نسبتا جامع از فرهنگ عبارت است از مجموعه پیچیده ای ازعلوم ، دانش ها ، هنرها ، افکار ، اعتقادات ، قوانین و مقررات ، آداب و رسوم ، سنت ها و به طور خلاصه کلیه آموخته ها و عاداتی که یک انسان به عنوان عضو جامعه اخذ می کند . به نظر می رسد تعریف جامع فوق ، کاملترین تعریف ارائه شده است . با تاکید بر این نکته فرهنگ در خلاء بوجود نمی آید در میان جمع شکل می گیرد. باید گروهی از افراد باشند که فرهنگ را بوجود آورند و موجب تقویت آن شوند  .

تعریف جنابعالی از  توسعه چیست؟

توسعه جریانی  است که  در خود تجدید سازمان و سمت گیری متفاوت کل نظام اقتصادی ، اجتماعی را به همراه دارد . توسعه شامل دگرگونی های اساسی در ساخت های نهادی ، اجتماعی ، اداری و هم چنین دیگر جنبه های عمومی مردم است . توسعه یک فرآیند همه جانبه است که معطوف به بهبود تمامی ابعاد زندگی مردم یک جامعه می باشد.

جایگاه و گفتن نیروی انسانی  در توسعه چیست؟

انسان به عنوان بازیگر اصلی فرآیند توسعه ، نقش اساسی در این مسیر ایفاء می کند . محوریت توسعه انسان است . عناصر متعددی در توسعه نقش دارند نقش نیروی انسانی در این زمینه موثرترین می باشند . جایگاه انسان توجه به نشان واقعی او جزء اصلی تعاریف توسعه واقع شده و توسعه به یک حرکت همه جانبه شامل تغییرات عمده در ساختارهای اجتماعی ، اقتصادی و نهادهای ملی برای رسیدن به رفاه گسترده انسانی تبدیل گردیده است . توسعه برای انسان و انسان عامل توسعه است .

وضعیت استانهای کشور از نظر نیروی انسانی چگونه است ؟

قاعدتا با وجود دانشگاه های متعدد در هر استانی نیروی انسانی تحصیل کرده  در استانها کم نداریم  اما مشکل عدم داشتن مهارت های فنی و دانش فنی است  که قطعا با مدرک تحصیلی همراه نیست . و کمبود اکثر استانها از این منظر  احساس می شود .

گاه مطرح می شود که میزان سرانه ی مطالعه در کشور به یک ساعت نمی رسد نظرتان در این مورد چیست ؟

سرانه مطالعه در ایران پایین است البته به ۷۵ دقیقه و ۳۴ ثانیه اشاره می شود . در رسانه های مختلف آمارهای متفاوت به چشم می خورد و با همه این آمار در یک چیز مشترکند و آن سطح پایین سرانه مطالعه در کشور است . واقعیت این است وضعیت مطالعه با توجه به تیراژ کتاب ها بحرانی است . با اینکه رشد علمی در کشور در وضعیت مناسبی قرار دارد . ولی همه افرادجامعه مطالعه نمی کنند و سطح آگاهی های افراد فاصله عمیقی با یکدیگر دارد .

همین طور مطرح می شود که میزان کار مفید در سیستم اداری ما به یک ساعت نمی رسد نظرتان در این مورد چیست ؟

بررسی ها و مطالعات انجام شده نشان می دهد کار مفید در بخش دولتی یک ساعت است . در حالی که  در کشورهای ژاپن ، کره ، چین از سرانه کار مفید بالایی برخوردارند. ساعت کار به مدت زمانی گفته می شود که  فرد مشغول کار است و در ازای آن حقوق می گیرد . و میزان ساعت کار مفید آن میزان ساعت داشتن احساس مسئولیت و روحیه کار بالا و تلاش برای رسیدن به اهداف زندگی در افزایش ساعت کار مفید تاثیرگذار است . کارشناسان عوامل مختلفی را در کاهش بهره وری و پایین بودن سرانه کار مفید در ایران موثر می دانند تبعیض در محیط کار ، ضعف مدیریتی ونظارت ،ناکافی بودن و متناسب نبودن میزان دستمزد با کار ، انباشت نیرو در محیط کار ، نبود انگیزه کار ، فقدان سیستم تشویق و پاداش ، اعمال یا عدم اعمال برخی قوانین و مقررات و فرسوده بودن سیستم اداری از جمله همین عوامل است

مدت هاست که در کشور صحبت از فسادساختاری در نظام اداری است نظرتان چیست؟

این نکته که  ساختار اداری ما بیمار و فرسوده است ، قابل قبول می باشد . ابزار اصلی توسعه یک کشور نظام اداری هر کشور است . قطعا با ابزار کهنه ، زنگ زده و فرسوده و قدیمی نمی توان در مسیر توسعه همه جانبه قرار گرفت . هم در دولت اصلاحات و هم در دولت تدبیر و امید نقشه راه اصلاح نظام اداری به دستگاه ها جهت اجرا ابلاغ گردید که مشتمل به هشت برنامه است . در این خصوص نمی خواهم خیلی توضیح دهم و باید بررسی کرد چه اتفاقی افتاد . چند درصد از این برنامه ها محقق شده است و چه میزان در سالم سازی نظام اداری تاثیر  گذار بوده است .برای اصلاح ساختار اداری کافیست همین هشت برنامه در قالب برنامه جامع اصلاح نظام اداری به طور دقیق اجرا شود و نیاز به مطالعه و بررسی جدیدی نیست . ما در کشور قوانین و مقررات و برنامه های بسیار خوب و مفیدی داریم در اجرا ضعیف هستیم و در نظارت ضعیف تر .

برای اصلاح ساختار اداری چه باید کرد ؟

اینکه ساختار اداری ، دارای بروکراسی پر پیچ و خم است و خود این عامل  بازدارندگی ایجاد می کند شکی نیست یکی از شاخص های بروکراسی وجود قوانین و مقررات متعدد و گاها موازی است که  باعث کندی کار می گردد. به نظر می رسد اگر بتوانیم به طور کامل به سمت استقرار دولت الکترونیک حرکت کنیم .به نوعی منجر به کاهش این کثرت نیز خواهد شد . ضمن شفاف سازی تحقق فرآیندها .