روایت فداحسین مالکی از دیدار با یکی از مقامات عالی رتبه افغان در کنفرانس جهانی ریزگردها - پایگاه اطلاع رسانی و تحلیلی نــی زار

نی زار : روز گذشته فرصتى بدست آمد تا با یکى از اعضاى اصلى هیئت افغانستان که در کنفرانس جهانى گرد و غبار که در تهران شرکت کرده بودند ملاقاتى داشته باشیم. در این ملاقات که به تقاضاى ایشان با توجه به سابقه دوستى که داشتیم صورت گرفت ابتدا پیغامى را که از طرف یکى از مقامات ارشد کشور شان آورده بود بیان نمودند ، آنگاه اینجانب بحث را پیرامون حق آبه هیرمند و وضعیت غیر قابل تحمل هامون و ریزگردها کشاندم ، از آنجائیکه میدانستم نامبرده در دولت جدید نفوذ دارد. دقیقا آخرین وضعیت اسفناک سیستان را برایش توضیح دادم، که اگر خشکسالى به همین صورت ادامه پیدا کند و اقدام اساسى صورت نگیرد در زمان نچندان دور با یک فاجعه انسانى مواجه خواهیم شد، لذا با توجه به حساسیت مقامات ارشد نظام نسبت به منطقه سیستان دارند احتمالا در مناسبات دو جانبه سیاسى، اقتصادى و امنیتى دو کشور تاثیر مستقیم خواهد گذاشت ؛ از آنجائیکه دریاچه هامون مشترک دو کشور هست ،احیاى آن سر سبزى ، طراوت و اشتغال را براى براى جوانان دو کشور ارمغان خواهد داشت و نیز میتوان با همت مدیران و متخصصین دو کشور به یک قطب گردشگرى بین المللى و صنعت توریسم تبدیل نمود.
ولى اگر غیر از این باشد و خشکسالى ادامه پیدا کند یعنى مرگ تالاب زیباى هامون ؛ مرگ هامون یعنى هجمه عظیم و کشنده ریزگردها که امروزه زندگى را براى مردم سیستان مختل نموده است و فردا نوبت مردم زرنج و نیمروز خواهد شد چه بسا که همین حالا هم در معرض خطر ریزگردها هستند، برایش توضیح دادم عواقب تلخ خشکسالى به همینجا ختم نمیشود ؛ بلکه داد و ستد هاى مرزى را هم مختل میکند، بازارچه هاى مرزى دو طرف از رونق خواهد افتاد، و بر ترانزیت کالا به افغانستان از طریق بندر چابهار و بندرعباس از معبر میلک سیستان و دوغارون خراسان رضوى و میل ٧٨ خراسان جنوبى اثر منفى خواهد گذاشت.
البته به این مقام محترم افغان گفتم : جالب است بدانید با همه مشکلاتى که مردم سیستان دارند اما علاوه بر ارائه خدمات پرشکى ، آموزشى ، مراکز فنى و حرفه اى و هلال و احمر، دو اقدام اساسى یعنى آب شرب و برق نیمروز را هم تامین میکنند.
ایشان که به دقت بحرفایم گوش میداد گفتند : من مطالب جنابعالى را کاملا قبول دارم و خیلى چیزهاى که فرمودید اطلاع نداشتم ، اما باید صادقانه عرض کنم مشکل اساسى اینجاست که هم دولت شما جدید هستند ! و هم دولت افغانستان ! و تا بحال دو طرف بهر دلیلى موضوع رودخانه هیرمند و دریاچه مشترک هامون را در الویت کاریشان قرار ندادند !! بنظرم هیچ جلسه رسمى با هم نداشته اند
ادامه داد : برخى مسئولین ما در وزارت خارجه و وزارت انرژى جدید هستند ممکن است در وزارت انرژى ( نیرو ) و وزارتخارجه ایران هم همینطور باید باشد ؛
حتما مواردى که جنابعالى گفتید و منافع دو کشور را بخطر میاندازد را به اطلاع مقامات ارشد میرسانم و از این کنفرانس هم گزارش مثبتى به دولت ارائه خواهم داد ، وى اضافه نمود: ایکاش که مسئولین ایرانى برگزار کننده کنفرانس همانطوریکه براى اهواز و کاشان بازدید براى جمعى از مقامات بین المللى گذاشتند ؛ بازدیدى هم از سیستان براى هیئت عالى افغانستان و دیگر شرکت کنندگان بین المللى میگذاشتند تا از نزدیک مشکلاتى را که مردم عزیز شما با آن مواجه هستند لمس کنیم.
در پاسخ عرض کردم : درست هست باید حداقل براى هیئت افغان بازدید هوائى و زمینى از تالاب هامون و رود خانه هیرمند آنهم در دو طرف مرز میگذاشتند ؛ اما گله اى هم بنده از وزیر انرژى دولت شما دارم ؛ ایشان عجولانه در پاسخ به سخنان رئیس جمهور کشورمان در اجلاس دیروز ، واکنش تندى نشان دادند که بنظر لحن تهدید آمیزشان خارج از عرف دیپلماسى و بین المللى بود که نیازى به این جنجالهاى خبرى براى ملتهب کردن جامعه نبود!! در حالیکه مخاطب سخنان آقاى دکتر روحانى مجامع جهانى بود که دنیا بداند که ٨٠ درصد ریزگردها در ایران و یا برخى کشورهاى مشابه عامل خارجى دارد و باید براى مبارزه جدى با این پدیده خطرناک اجماع جهانى وجود داشته باشد خصوصا کشورى که منشا ریزگردهاست موظف است که همکارى نماید تا این معضل به طرق ممکن حل شود که بنفع هر دو کشور خواهد بود.
یا اینکه ایشان ( وزیر ) گفته اند که افغانستان حقابه هیرمند را پرداخت نموده است ! در حالیکه میزان آبى که وارد ایران شده است عمدتا سیلابهاى فصلى است که ارتباطى به حقابه قانونى ندارد ؛ اگر ایشان به سوابقى که دوران وزارت انرژى اقاى اسمائیل خان با حضور رئیس جمهور کرزى فى مابین اینجانب که سفیر بودم توافق شده است توجه میکرد اینگونه قضاوت نمیکرد!
جهت یاد آورى ایشان گفتم که رئیس جمهور سابق شما( آقاى کرزى ) در آن جلسه گفتند : دعا کنیم باران رحمت الهى بر ما و شما نازل بشود و اگر یک قطره آب داشته باشیم با برادران ایرانى مان نصف میکنیم ؛

بعد از این که ایشان تشریف بردند،پیش خودم فکر کردم ؛ چرا مسئولان زیربط کشورمان ( خارجه و نیرو ) موضوع مهم و حیاتى چون احیاى تالاب سیستان و همچنین نظارت بر اجراى حقابه هیرمند را در الویت کارى خود قرار نمیدهند ؟!
متاسفانه از وقتیکه وزارت نیرو سطح رئیس کمیساریاى آب را که زمانى معاون وزیر بود و قدرت چانه زنى بالاى هم در سطح دولتمان و هم در جلسات مشترک دو کشور داشت به سطح یک مدیر میانى تنزل داد ! این بدبختى ها هم شروع شد و دودش به چشم مردم نجیب و صبور سیستان رفت و میرود ؛ و اگر این شرایط بهمین منوال باقى بماند هیچ معجزه اى هم از دستگاههاى زیربط انتظار نباید داشت.
در پایان از ریاست محترم جمهور جناب آقاى دکتر روحانى انتظار داریم : با توجه به شرایط بحرانى آب که دنیا را تهدید میکند و کشورمان هم در این رابطه مشکلات جدى با کشورهاى همسایه خواهد داشت که بصورت اجمال هم در افتتاحیه کنفرانس گرد و غبار مطرح شد ، ضرورت دارد که سیاستگذارى و تصمیم سازى موضوع آب و رودخانه هاى مشترک مرزى را با ایجاد تشکیل یک دفتر در حوزه معاونت حقوقى ریاست جمهورى که بتواند مرتبا از طریق وزارتخانه های نیرو و خارجه پیگیر جلسات مستمر کمیساریاى آب با کشورهاى همجوار باشد گام موثرى خواهد تا رئیس جمهور مستقیما در جریان نتایج حاصل و همچنین فعل و انفعالات رودخانه هاى مرزى کشور قرار گیرند. انشاالله.

دکتر فداحسین مالکی