نی زار : عباس باقری شاعر و فرهیخته ی صاحب نام سیستان در جلسه ی دیدار شعرا با استاندار واکاوی ارزشمندی از وضعیت فرهنگی و به خصوص ادبیات استان سیستان وبلوچستان داشته است . سخنانی که سالهاست یکی از مهم ترین دغدغه های اهالی فرهنگ است . ذکر موارد قابل تاملی که اگر به صورت درست به آنها پرداخته شود جریان فرسوده فرهنگ و هنر در استان سیستان وبلوچستان روزگار تازه تری خواهد داشت.

به گزارش سرویس رسانه های دیگر رسانه خبری تحلیلی نی زار ، داود صیاد که خود نیز از شاعران استان است با حضور در این جلسه گزارش کاملی از روند این دیدار با ادبیاتی متفاوت برای روزنامه زاهدان قلم زده است .

به دلیل جامعیت محتوای این مهم که عنوان تیتر اصلی  روزنامه زاهدان -شماره ۲۸۵۰ روز شنبه ۲۹ شهریور ۹۳ – را نیز از آن خود کرده است ، گزارش کامل آن برای شما مخاطبین فرهنگ دوست نی زار نیز منتشر می شود .

 

 

” بزرگداشت روز شعر و ادب فارسی بهانه ای بود تا جمعی از شعرای مطرح استان دیداری با استاندار داشته باشند و به همین منظور گزارشی با روایتی متفاوت تنظیم شده است که تقدیم نگاه ارشمند شما می شود .

روز قبل(چهارشنبه ۲۶ شهریور) بود که محمد میرشاعر مجموعه سرماگرفتگان زمین های دوردست با من تماس گرفت که فردا (پنج شنبه ۲۷ شهریور) به بهانه روز شعر و ادب فارسی قرار است دیداری با استاندار داشته باشیم و از من درخواست کرد تا همراه وی شوم .

آن روز چون کسی مرا دعوت نکرده بود به او پاسخ منفی دادم اما نمی دانم چه چیزی باعث آن شد تاتنها چند ساعت مانده به برگزاری جلسه ، نخست با مهدی رخشانی(سردبیر روزنامه زاهدان ) تماس بگیرم و پس از آن با هماهنگی سعید مهدی زاده (معاون فرهنگی هنری اداره کل ارشاد ) من نیز خودم رابه دفتر استاندار برسانم .

از قرار معلوم جلسه ای با حضور شاعران صاحب نام استان برای دیدار با استاندار ، شعرخوانی و بیان دیدگاه ها و دغدغه های فرهنگی و ادبی ترتیب داده شده بود .

این جلسه ساعت ۱۷ روز پنج شنبه ۲۷ شهریور در سالن کنفرانس دفتر استاندار برگزار می شد و مطابق معمول چند دقیقه ای دیر تر رسیدم !

وقتی درب سالن را باز کردم دنیایی از شور به سراغم آمد ، دوستانی را که پس از مدت ها ندیده بودم یک به یک از منظر دیدگان کاوشگرم گذراندم ، محمد انور بیجار زهی ، نخستین کسی بود که با اشاره با یکدیگر احوال پرسی کردیم ، استاد عباس باقری ، عبدالسلام بزرگ زاده ،قادر بخش آبسالان ، زهرا پردل ،محبعلی عزیزی ،مختار حقیقت،نصرالله کرد،علیرضا باقری، دکتر بندانی ،مجید لشکری ، صباغ زاده ،تفضلی نیا،محمد میر ،خانم نهبندانی و …در جلسه حاضر بودند.

حجت الاسلام دانشی نخستین سخنران جلسه بود و او از برنامه های دردست اقدام اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان در شش ماهه دوم سال سخن گفت . از این که قرار است کنگره برگزداشت استاد رئیس الذاکرین در شهرستان زابل و کنگره بزرگداشت استاد روانبد در شهرستان سرباز برگزار شود .

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سیستان وبلوچستان از میران علاقه و توجه مردمان استان به شعر سخن گفت و یاد آور شد در جشنواره شعر مکران در شهرستان کنارک که با حضور شاعران بلوچ انجام شده بود و در بخش پیشین که در فصل بهار شب شعری را برگزار کرده بودند حضور گسترده مردم مایه شگفتی همه شده بود .

دانشی در بخشی از سخنانش به برگزاری کنگره شعر سیستان اشاره کرد و هم چنین گفت که کنگره شعر بلوچستان برای اولین بار در شهرستان های سراوان و نیک شهر برگزار می شود و اضافه کرد که تاپایان سال کتاب شعر امروز استان که گزیده ای اشعار شاعران استان است به زیور چاپ آراسته خواهد شد .

من که کمی دیر تر رسیده بودم گمان می کردم اداره جلسه بر عهده ی شخص دیگری است اما پس از اتمام سخنان حجت الاسلام دانشی وقتی داشت اسای شاعران برای شعرخوانی را قرائت می کرد دانستم که علم اداره جلس در دستان اوست .

پس از صحبت های مدیر کل ارشاد شاعرانی همچون اکبری ، شایان ، مطهره میردادی ،زهرا پردل ،قادر بخش آبسالان ،نصرالله کرد ، دکتر قربانعلی بندانی ،انور بلوچ زهی ،مجید لشکری، صباغ زاده ،مولوی اطهریان واستاد ابراهیم محمودی به شعر خوانی پرداختند . اشعاری که گاهی چنان مورد توجه حضار قرار می گرفت که تشویق حاضرین را به همراه داشت .

شعر خوانی که تمام شد حجت الاسلام دانشی اعلام کرد که سه تن از شاعران به نمایندگی از شاعران استان به بیان دیدگاه ها و دغدغه های خود خواهند پرداخت ،عباس باقری ،آقای اکبری و علیرضا باقری افرادی بودند که برای این بخش انتخاب شده بودند .دانشی از استاد عباس باقری شاعر صاحب نام و پر آوازه کشور که افتخاراتی چون برنده کتاب سال وکتاب فصل کشور و عنواین ارزنده ای دارد به عنوان نخسیتن فرد دعوت کرد تا سخنانش را آغاز کند .

عباس باقری قبل از سخنانش اشاره کرد که در جلسه شاعران توانمد دیگری هم حضور دارند و از آقای استاندار خواست تا محمد میر که شعر های زیبایی دارند نیز شعر خوانی کند . و اینگونه محمد میر نیز آخرین غزلش را برای حضار خواند وقتی که شعر خوانی محمد میر تمام شد نصرالله کرد از شاعران شهرستان خاش به شوخی گفت که پسر عموی من که از قرار معلوم عضوای شورای اسلامی نیز هست از خاش آمده تا شعر بخواند و از استاندار خواست به ایشان هم اجازه شعر خوانی بدهد والا مرا ترور خواهد کرد ؟! آقای کرد نیز، شعری با مضمون وحدت را به حضار هدیه کرد .

عباس باقری قبل از صحبت هایش از استاندار خواست تا وقت بیشتری به وی بدهد و من گمان نمی کردم استاد باقری آنچنان کوبنده ، قاطع و جامع  درباره جریان شعر امروز استان و دغدغده های فرهنگی آن سخن بگوید که دو شاعر دیگر نیز وقت شان را به وی بدهند !

باقری شعر را از مولفه های اصلی جریان ساز در انقلاب و کشور دانست و از ماهیت معنوی آن در ابتدا سخن گفت .او اشاره کرد که به تعبیر کانت شعر هوش را گسترش می دهد و به همین دلیل است که کلمه بار معنایی پیدا می کند و در درون استبداد ذهنی کهن راه پیدا می کند و خودش را برای تغییر جامعه مسلح می کند .

وی اضافه کرد که ما سالهاست که شعر را تبلیغ می کنیم اما راه به جایی نمی بریم ،شعر بایستگی هایی دارد که در وهله ی نخست کرامت انسانی اش در اولویت قراردارد . او از برخوردهای لحظه ای با شعر گلایه کرد و گفت : وقتی رئیس جمهور کشور به اینجا می آید هیچ یک از شاعران ما حضور ندارند و این تحقیری است که به حیثیت شعر وارد می شود ! کدام شعر زیبا در دیدار رئیس جمهور با مردم خوانده شد و جامعه ادبی ما به کجا راه پیدا می کند .

باقری با اشاره به وضعیت اسف بار برخی شاعران بی محتوا که به آنان بها داده شده است افزود : شعر جوان امروز ما مفاهیم و جهانبینی خاصه ی خود را دارد ، وقتی به شعر شاعران جوان می نگرم مفاهیم را در آنان معناتر می بینم اما متاسفانه به آنان بهایی داده نمی شود و کسی برای شعر خوانی حاضر می شود که حتی الفبای شعری در آثارش دچار ایراد است !

باید با شعر شاعرانه برخورد کرد ، اهل شعر چرا باید مهاجرت کنند ، امروز روز بزرگداشت شهریار است و من اشعار ایشان چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب را خوانده ام اما آیا می دانید که شعر استاد رئیس الذاکرین که من ارزش آن را از شهریار بیشتر می داند در انزوایی دردناک دارد به فراموشی سپرده می شود ؟

دارنده ی نشان درجه یک هنری کشور از مشکلات عدیده عرصه فرهنگ استان گفت و اشاره کرد متولیان فرهنگ برآمده از زعیم سوخته ی این دیار نیستند و عشق به این آب و خاک نهاد آنان را مبتلا نکرده است و این مسئله باعث آن می شود که شاعران ما مهاجرت را انتخاب کنند و در شهر های دیگر کشور با استقبال دوچندانی روبه رو شوند .

وی نبود جهانبینی در شعر و روایت گر بودن شاعران را مایه عقب افتادگی شعر امروز استان دانست و یاد آور شد که کارکرد شعر ما کارکرد حتی استانی هم نیست . عملکرد حوزه ای و قبیله ای در شعر و پرهیز از نقد شدن شعر دست مایه فرسودگی شعر ما شده است . وباید برای شعر استان چاره اندیشی شود و از کسانی که می تواند بذر اندیشه بکارند درخواست نمود تا با مطالعه و کار مضاعف زمینه پرورش استعداد ها را فراهم کنند .

عباس باقری از این که نتوانسته ایم در شعرهای مان المان های بومی شاخص استان را در کشور مطرح کنیم گلایه کرد و اضافه کرد که متاسفانه درک بایسته ای از شعر امروز وجود ندارد وحتی وزن و قافیه بسیاری از اشعار ما نادرست است ، فاجعه ای که به هیچ عنوان قابل تحمل نیست. شعر اجتماعی  در حوزه استان معنا پذیر نیست و چرا باید شعر های ما بر اساس روزهای تقویم باشد ؟

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان زابل  اشاره کرد که با شعر خوب می توان اندیشه ،ذائقه شعور و سرشت مردم را تحت تاثیر قرار داد اما کارکرد شعر امروز استان به این گونه نیست ، وی برگزاری شب شعر های متعدد با مضمون آزاد را از اولویت های های شعر امروز استان دانست و اشاره کرد که اگر شاعر در خوانش شعر آزاد باشد درد هایی را بازگو خواهد کرد که متولیان اجرایی را برای بهبود و رفع این درد ها متوجه خواهد ساخت .

باقری فضای استان را سرد و خرد ستیز قلمداد کرد و بیان کرد که در چنین فضایی شعر هیچ گاه متولد نخواهد شد شاعران از عشق فراری شده اد و نگاه های محتاطانه ای به آنان می شود ،فضا باید با شعر و ادبیات و هنر تلطیف پیدا کند. و اگر فضای تبلور فرهنگ و هنر و شعر فراهم شود آرامش مردم نیز فراهم می شود .سیاست بر فرهنگ و هنر و شعر غالب شده است و متاسفانه اولویت اصلی استان سیاست شده نه هنر و این عامل شاعر مارا محتاط می کند، یا باید مهاجرت کند و یا انزوا را برگزیند .به راستی چرا شاعری که از این استان می رود در تهران جایگاه پیدا می کند و شاعری که اینجا بماند منزوی می شود .

متاسفانه موازی کاری ها در عرصه شعر بسیار زیاد است ، اداره ارشاد جلسه شعر دارد ، حوزه هنری ،بسیج ،بنیاد حفظ و نشر ارزشهای دفاع مقدس ، و نهاد های دیگری که هر کدام دنبال مقاصد خاصی هستند و این موازی کاری ها و نبود انجمن مستقل استانی شعر ما را به تباهی کشانده است . موضوعی که با شعر برخورد کارشناسی و دقیق نمی شود از مهم ترین چالش های پیش روی شعر است که باید به آن توجه نشان داد .

عباس باقری از استاندار به سبب پیگیری های مداوم در حوزه اقتصاد ، حق مردم ، کاهش فاصله طبقاتی ، پرهیز از گرایشات تند مذهبی  تشکر کرد و گفت جناب استاندار شما در همه این زمینه ها دارید تلاش می کنید اما شما هم به کمک حوزه فرهنگ بیایید آنچنان که فقر و ناملایمات استانی برای تان اهمیت دارد کمی هم به فرهنگ استان رسیدگی کنید چرا که اگر مشکل فرهنگی استان حل شود قطع به یقین مشکلات امنیتی نیز حل خواهد شد .

عدم رسیدگی به این مشکلات باعث آن شده که بهترین شاعران ما در سیستان از بین بروند و استدعا دارم که ما را از این انزوا در بیاورید .

رئیس اداره فرهنگ و ارشد اسلامی از استاندار خواست تا انجمن شعر استانی تشکیل شود و جلسات نقد و شعر معاضر برای ارتباط با شاعران کشور برگزار شود وی چاپ آثار افرادی که انزوا گزیده اند و رویکردی به ادارات را ندارند را مورد مطالبه قرار داد و افزود شعر شاعرانی چون آقای پیری دارد فراموش می شود وما در قبال این عزیزان مسئول خواهیم بود . کنگره شعر سیستان که قدمت بسیار بالایی دارد به علت مسائل مالی چند سال برگزار نشد و امیدواریم جناب استاندار به آن توجه ویژه داشته باشند .

سخنان عباس باقری که سکوت عجیب و بغض آوری را بر جلسه حاکم کرده بود با تذکر حجت الاسلام دانشی به علت کمبود وقت قطع شد و او  بخش پایانی گفته هایش را اینگونه آغاز کرد .

جناب استاندار برگزاری کنگره یعقوب شناسی یکی از مهم ترین درخواست های اهالی فرهنگ استان است ، متاسفانه در برنامه ثریا آن چنان به شخصیت و هویت سیستانیان لطمه زده شد که آثار سی ساله ی ما در شناساندن هویت اصیل سیستانی در کشور به تاراج رفت . باقری اضافه کرد من نمی دانم چه کسی به ایشان مجوز داده بود تا چنین سیمای نامطلوبی از وضعیت سیستان به تصویر بکشاند وهمه  مردمی که میراث دار تمدن و اسطوره هستند را در حال گدایی نشان بدهد.

پیامد های اسف بار پخش این برنامه ولوبه منظور توجه بیشتر به سیستان تا مدت ها در کشور خواهد بود و من پس از پخش این برنامه تماس های بسیار زیادی از اقصی نقاط کشور داشته ام ، پدیده ی خشک سالی در همه جای جهان اتفاق می افتد اما نشان دادن هویت ومنشی غیر از آنچه حقیقت این مرد م است کار ناشایستی است .

چرا مانباید یک سریال یا فیلم برای یعقوب لیث سیستانی بسازیم یا بزرگانی که در باب شخصیت ایشان کار می کنند را به سیستان دعوت کنیم ؟ همایش شاعران مهاجر استان نیز می تواند مسیری باشد که استعداد های جوان مارا شکوفا تر کند . امیدارم استاندار عزیز برای رفع این معضلات چاره اندیشی بایسته ای انجام دهند .

تشویق گرم حضار در مجلس نشان می داد سخنان عباس باقری تاثیر گذاری خاصه خود را داشته است .

پس از عباس باقری استاندار سخنانش را اینگونه آغاز کرد که در طول این چند مدتی که افتخار حضور در این استان و مردم خونگرم آن را داشته ام و اگرچه مصاحبت و همنشینی با اصحاب مختلف همواره برایم لذت بخش بوده اما متفاوت ترین جلسه تا به امروز را این جلسه می دانم و ای کاش شرایط به گونه ای می بود که  ما در خانه ی شاعران و در فضایی که خلوت و اندیشه ی او به شعر می انجامد حضور می یافتیم ف فضای اداری قدری دست وپاگیر است وآن جلسه صفای دیگری خواهد داشت .

انور بیجار زهی با رندی خاصه ای که همیشه همراه اوست در لابه لای سخنان استاندار گفت که اگر شاعر خانه نداشته باشد چه کند ؟ که استاندار نیز با کیاست عالمانه تری جواب داد ، دل های مردم خانه ی شاعران است و شاعر نیازی به چهار دیواری خشت و گلی ندارد !

هاشمی افزود شعر واژه ی ارزشمندی است و ما نیز کلمه را با هیچ چیز معاوضه نمی کنیم چرا که به ارزش و برد کلمه در همه ابعاد نیاز داریم یک کلمه انسان را خدایی می کند ویک کلمه انسان رابه آتش می اندازد .ما بر این باوریم که با کلمه در قالب های مختلفش چه با زبان طنز و چه به نوعی دیگر کم سویی یک ایده و نگرش مشخص می شود .

استاندار سیستان وبلوچستان کلمه را چون بارانی دانست که از آسمان نازل می شود و هیچ چیزی نمی تواند جلوی آن را بگیرد وی از تاثیر کلمه سخن گفت و یاد آور شد این باران دیده ها و نگاه را شفاف می کند و هیچ کس یارای مقابله با او را ندارد .

وی افزود من بر خلاف نظر آقای باقری معتقدم که استان فضای سرد و خردستیزی ندارد و اگرچه فعالیت های سیاسی و اقتصادی رواج بیشتری دارد اما در مورد فرهنگ نیز غافل نشده ایم . اقتصاد عامل رنج مردم معرفی شده است اما مقم معظم رهبری در کنار اقتصاد از فرهنگ نام برده اند و همین عامل وظیفه ما را در این زمینه مشخض می کند .

علی اوسط هاشمی اشاره کرد که جامعه شناختی ما باید قوی باشد بعد می توانیم ببینیم که چگونه روزگار پررونقی خواهیم داشت . بنده بر این باورم که فرهنگ غنی این منطقه باید بر فرهنگ کشور های همسایه تاثیر بگذاردو این مورد را هم با مدیر کل فرهنگ و ارشاد و هم مدیر کل صدا و سیما بارها گفته ام .باید قبول داشته باشیم که پیشتازی از آن فرهنگ و هنر است که با فطرت انسانی سازگاری اش بیشتر است .

باید مجموعه درخواست های عزیزان در زیر مجموعه کارگروه فرهنگ و هنر گنجانده شود و باید ایده های ارزشمندی که در این مورد وجود دارد جنبه کار بردی به خود بگیرد من در حال حاضر رنج بی برنامه گی را همراه خود دارم و نیازمند تراوش زیبای افکار و نگاه و اندیشه ی نوهستم .

استاندار سیستان وبلوچستان شاعران را حلقه ی واصلی در دوره های مختلف در ارتباط با مردم دانست و از شاعران خواست نگذارند کسانی که نان خود را در تفرقه و رواج مسائل پوچ می بینند اندیشه های خود را برمردم تحمیل کنند . او شاعران را باغبان هوشمند جامعه دانست از همین رو  از شعرا خواست تا جامعه را هدف قرار داده و محافل فرهنگی را بسط و گسترش دهند.

هاشمی بیان کرد: این انقلاب رهبری داشت که خود شاعری زیبا کلام بودند و بزرگترین سرمایه نظام محسوب می شدند. لزوم توجه به فرهنگ در اولویت قرار دارد و هیچ طرحی نباید بدون توجه به نیاز های فرهنگی ، اجتماعی باشد و این نقش را باید متولیان فرهنگ با جدیت بیشتری دنبال کنند .

وی ادامه داد: دولت تدبیر و امید همچون دولت گذشته نیست که به دنبال بستن خانه های فرهنگ باشد، ما در فرهنگ دخالت نمی کنیم و اعتقاد نداریم که همه چیز دولتی باشد، به ایفای نقش مردم در امور خویش و مشارکت پذیری می اندیشیم زیرا اداره مملکت منوط به اراده ملت است.

استاندار سیستان بلوچستان ابراز امیدواری کرد که فرهنگ استان آنچنان رشد کند که شایسته این استان باشد و از شعرا خواست نسبت به تهیه بسته فرهنگی در این راستا اقدام کنند.

هاشمی خبر خوشحال کننده ای برای اهالی فرهنگ داشت و آن هم اینکه  امسال خارج از بودجه های تخصیصی ۱۰۰ میلیارد ریال برای توسعه فرهنگ و هنر استان به اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی اختصاص یافته است

********.

جلسه با استاندار اگرچه نزدیک به اذان پایان یافت اما محفل دیده بوسی ، انتقال تجربیات ،شعرخوانی و ردبدل کردن شماره تلفن های جدید تا ساعت ها پس از جلسه نیز در سالن استانداری ادامه داشت .

در حین برگزاری جلسه بسیار مشتاق بودم که اگر فرصت شعر خوانی دست نمی دهد حداقل وقتی بگیرم و اندکی از وضعیت نابسامان فرهنگ استان سخن بگویم که سخنان جامع استاد باقری دغدغه ام در این باره را از میان برداشت.

اگرچه ناگفته نماند که هدیه ای نیز از سوی استانداری برای شاعران در نظر گرفته شده بود که پایان جلسه به آنان اهدا شد . در خلال آیین همکلامی با شاعرانی که سال های بسیاری داشته هایم در عرصه شعر را مدیون تلاش های آنان می دانم مختار حقیقت به سراغم امد واز این که تلفنم خاموش بوده گلایه کرد . او نیز چون بسیاری نمی دانست که تلفنم به علت بدهی قطع است . آنجا بود که دانستم من نیز از مدعوین این جلسه بوده ام و گویا قرار بر این بوده که شعر خوانی هم داشته باشم !دیدار مختار حقیقت و آنکه نامم در لیست مدعوین بود دست مایه آن شد که ما هم از هدیه ی کارت اعتباری استاندار بی بهره نمانیم !

داود صیاد”