معرفی قلعه رستم سیستان/ استان سیستان و بلوچستان مقصد گردشگری در سال ١٣٩۶ - پایگاه اطلاع رسانی و تحلیلی نــی زار

نی زار : قلعه رستم در ۷۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان زابل ( استان سیستان و بلوچستان )،بعد از شهر سوخته خارج از جاده اصلی بنایی وسیع و مربوط به دوران صفوی -سلجوقی اسلامی است. محوطه‌ای که قلعه در آن قرار دارد معروف به محوطه حوضدار است. در این منطقه بقایای یک شهر باستانی با آجرکاری و ساختمان‌های متعدد و سر در ورودی، برج نگهبانی و ۱۵برج دفاعی است.
این قلعه بزرگ‌ترین قلعه دوران صفوی در این منطقه و عظمت آن جنبه افسانه‌ای و نسبت دادن آن به نام آورترین شخصیت سیستان یعنی رستم شاهنامه است. مجموعه‌ای حدود ۱۵تپه مربوط به پیش از تاریخ نیز در این منطقه وجود دارد. باستان شناسان تعدادی سکه نقره مربوط به پوراندخت پادشاه ساسانی در این منطقه کشف کرده‌اند.

عناصر اصلى معمارى قلعه، عبارت است از:
سردر ورودى که در جبهه شرقى قرار دارد برجهاى نگهبانى و تدافعى متعلق به حصار قلعه، خندق، یخدان و از همه مهمتر قسمت شاه‏نشین آن مى‏باشد. همچنین سایر تاسیسات مسکونى داخل قلعه که تا حدودى تخریب شده است. هیبت و صلابت دروازه ورودى و ۱۵ برج تدافعى اطراف قلعه با شکوه تمام در برابر ناملایمات طبیعت همچنان مى‏درخشد. تیرکشهاى داخل دیوار و برجها و کنگره‏هاى حصار، وضعیت دفاعى قلعه را به خوبى نمایان مى‏سازد.

عناصر ویژه ساختمان شاه‏نشین قلعه رستم:
عناصر اصلى آن شامل حیاط مرکزى، ایوانهاى شمالى و جنوبى، مجموعه‏اى از اطاقهاى مختلف در اطراف حیاط مرکزى، ساختمان حاکم‏نشین که متصل به مجموعه فوق و ساختمان امنیتى که در سه طبقه ساخته شده‏اند. در بعضى از اطاقها با قراردادن خشتها در کنار یکدیگر پنجره‏هاى زیباى مشبک مانندى را به وجود آورده‏اند که یکى از ویژگیهاى معمارى منطقه مى‏باشد. حصار یا باروى قلعه با استفاده از وضعیت طبیعى قلعه از شرق به غرب با نقشه چند ضلعى نامنظم ساخته شده است و با توجّه به پلان موجود، قلعه بر اساس نقشه از پیش تعیین شده احداث گردیده، به طورى که ضلع شمالى قلعه بادشکن بسیار مناسبى در مقابل شدت بادهاى ۱۲۰ روزه سیستان مى‏باشد.

یخدان: در بخش شرقى قلعه و روبروى شاه نشین قرار دارد که شامل یک فضاى مدور نسبتا وسیعى به ارتفاع ۵ متر از سطح زمین مى‏باشد.

اصطبل: با فاصله کمى از ارگ شاه‏نشین قرار گرفته و در پشت آن ساختمان طویلى قرار دارد که در بدنه اضلاع آن آخورهایى به ردیف دیده مى‏شود.

خندق: در حال حاضر خندقى به عرض ۵/۷ مترکه در بعضى جاها اندازه آن تغییر مى‏کند قلعه را در برگرفته به طورى که به دلیل انباشته شدن خاک، عمق خندق چندان زیاد نمى‏باشد.

مصالح ساختمانى قلعه:

شرایط اقلیمى و وضعیت آب و هوایى و موقعیت استراتژیکى منطقه معماران و سازندگان را برآن داشته که دژى مستحکم به منظور بهره‏بردارى‏هاى نظامى ـ مسکونى ایجاد نمایند. مناسب‏ترین مصالح ساختمانى آن خشت خام مى‏باشد و در بعضى موارد آثار گچ نیز در اطاقها دیده مى‏شود.

گزارش: مصطفی حمزه ای

 

 

 

 

برچسب ها : ,