نی زار- قلعه تپه

قلعه تپه در نزدیکی زیارتگاه بی بی دوست با وسعت هزار و ۳۰۰ هکتار در محدوده میان شهرستان های زابل و هیرمند واقع شده و متعلق به دوران اشکانی ، ساسانی و اسلامی است.

قلعه تپه به دلیل اینکه آثار باستانی بسیاری از ادوار مختلف در خود جای داده مورد توجه سودجویان بازار سیاه عتیقه قرار داشته است.

در نزدیکی این قلعه کارخانه آجرپزی قرار دارد که عامل اصلی تخریب این قلعه بشمار می رود. در سال های ۸۷ ، ۸۹ و ۹۲ میراث فرهنگی به تخریب های پی در پی این کارخانه به تذکر ، تعهد و شکایت اکتفا می کند اما در ۱۹ شهریور ماه جاری با اینکه قلعه تعیین حریم شده بود شبانه متصدیان کارخانه آجر پزی با لودر محوطه این قلعه را به بهانه تامین مواد اولیه و خاک رس شخم زده اند.

مدیرکل میراث فرهنگی طی مصاحبه ای اعلام می کند که عوامل کارخانه در ۱۹ شهریور سال جاری به صورت شبانه دست به تخریب این محوطه زدند که پس از مشاهده آن توسط مسئول یگان تصویربرداری و عکسبرداری لازم انجام و شکایت از وی تنظیم شده است. وی حجم تخریبی را ۲۲ هکتار عنوان و تصریح کرد: با این تخریب حجم زیادی از آثار مهم از دست رفته است. گوهری در آن مصاحبه فقط خواستار لغو مجوز و تعطیلی کامل این کارخانه شد و اعلام کردم ما به مراجه قضایی شکایت کرده ایم.

چرا در عرصه یک محوطه تاریخی مجوز تاسیس کارخانه آجر پزی داده شده ؟ چرا مدیران میراث فرهنگی در سال های ۸۷ ، ۸۹ و ۹۲ اقدام به تعطیلی این کارخانه نکرده اند؟ نیروی های گارد حفاظت ضابط قضایی هستند چرا مسئول یگان به جای تصویر برداری به نیروی انتظامی اطلاع نداده و در همان زمان جلوی این خیانت را نگرفته است؟ چرا با توجه به سابقه دار بودن این کارخانه هیچ گونه حفاظت فیزیکی از جانب میراث فرهنگی صورت نگرفته است؟غفلت میراث فرهنگی از این آثار مهم به چه دلیل اتفاق می افتد؟

البته بهانه تامین مواد اولیه از جانب متصدی کارخانه از نظر نگارنده پاک کردن اصل صورت مسئله است، موضوع چگونگی اخذ مجوز و واسطه شدن شخص یا اشخاص ثالت در گذشته محور بحث ما نیست، متصدی این کارخانه بومی این منطقه بوده و از روی آگاهی دست به تخریب این محوطه تاریخی زده است.

طی مصاحبه ای که با یکی از بومیان منطقه داشتیم وی عنوان کرد: در گذشته نیز افرادی به قصد پیدا کردن عتیقه در محوطه قلعه دست به حفاری زده اند و آثار باستانی نیز از این قلعه استخراج کرده و به واسطه های افغانی در شهر نو افغانستان فروخته اند.

طی تصویر برداری خبرگزاری صدا و سیما آثار کوزه شکسته و سایر سفال ها از خروجی شبکه هامون پخش شد و طی مصاحبه مدیرکل میراث فرهنگی اعلام شد با این تخریب حجم زیادی از آثار مهم از دست رفته است.

چون خاکبرداری وسیع بوده از دست رفتن بسیاری از آثار میتوان هم مصداق ورود این آثار به بازار سیاه عتیقه و هم تخریب این آثار طی خاکبرداری باشد.

یکی از بومیان منطقه در گفت و گو با خبرنگار نی زار اظهار داشت: در گذشته در همین حوالی زیارتگاهی  به نام “خواجه نیکی” وجود داشته که توسط سودجویان بازار سیاه عتیقه نابود شده است.

نویسنده : فرشید عابدی

(ادامه دارد)