نــــــی زار : استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان گفت: متأسفانه دولت افغانستان از سال ۱۳۵۱ تاکنون تعداد زیادی نهر و رودخانه غیرمجاز از رودخانه هیرمند منشعب کرده است که این موضوع سبب شده تا میزان آب ورودی به ایران به‌شدت کاهش یابد.

دکتر ابراهیم‌زاده در برنامه زنده تلویزیونی«مل ترمی» که از شبکه استانی هامون پخش شد، با بیان مطلب بالا اظهار کرد: این اقدام افغانستان در طول ۴۵ سال اخیر سبب شده تا اکنون میزان آب ورودی به سیستان به شدت کاهش یابد، البته این مسئله در سال‌های پرآبی زیاد مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما در سال‌های کم‌آبی وجود این انشعابات غیرمجاز سبب می‌شود تا میزان آب ورودی به شدت کاهش یابد.

وی افزود: همه این نهرها و رودخانه‌های منشعبه برخلاف قرارداد تقسیم آب سال ۱۳۵۱ است، چراکه بر اساس قرارداد نباید هیچ انشعابی بعد از سد کمال‌خان بر روی رودخانه هیرمند ایجاد شود.

ابراهیم زاده اضافه کرد: سال ۱۳۵۱ بین ایران و افغانستان یک قراردادی منعقد شده که بر اساس آن در هر ثانیه ۲۶ مترمکعب یا سالانه بیش از ۸۰۰ میلیون مترمکعب آب به ایران داده شود تا برای مصارف کشاورزی و شرب مصرف شود.

وی ادامه داد: این ۲۶ مترمکعب در ثانیه‌ای که در قرارداد تقسیم آب سال ۱۳۵۱ آمده، عمدتاً برای مصارف کشاورزی و شرب بوده است، و برای تالاب هامون سهمیه‌ای دیده نشده است، پس باید دولت و وزارت امور خارجه پیگیری کنند و حق آبه ویژه تالاب هامون را از افغانستان دریافت کند.

این استاد دانشگاه افزود: علاوه بر قرارداد تقسیم آب ایران و افغانستان، بر اساس کنوانسیون‌ بین‌الملی رامسر، قرار شده تا یک حق‌آبه مشخصی به تالاب بین المللی هامون پرداخت شود، البته همه دریاچه‌ها و تالاب‌های بین‌المللی حق‌آبه خاص خود را دارند که برای تالاب هامون نیز در این کنوانسیون حق‌آبه ای تعیین شد اما متأسفانه دولت افغانستان این حق‌آبه را لحاظ نکرده است.

ابراهیم زاده در بخش دیگری به ثبت تالاب بین‌المللی هامون به عنوان ذخیره‌گاه زیست‌کره مسکون اشاره کرد و گفت: این ثبت تأکیدی برای کنوانسیون‌های زیست‌محیطی قبلی است، ثبت اخیر تعهد بین‌المللی کشورهای دنیا را برای حفظ تالاب هامون بیشتر می‌کند، علاوه بر این کشور افغانستان نیز به‌عنوان عضوی از سازمان ملل موظف است در حفظ و احیای این عرصه بکوشد.

پیش‌تر عضو سابق کمیساریای آب رودخانه هیرمند به ایسنا گفته بود: افغانستان ۱۶ سال است که سیلاب‌های غیرقابل‌کنترل خودش را به‌عنوان حق آبه ایران جا زده و سندسازی کرده است، بر اساس جداول ماهانه معاهده، افغانستان باید آب را از سد کجکی رهاسازی کند، ولی این کشور سیلاب‌های غیرقابل کنترل حوضه «ارغنداب» را که ارتباطی به سد کجکی و معاهده ندارد، به ایران داده است.

احمد عاقبت‌بخیر افزود: بر اساس معاهده تقسیم آب رودخانه هیرمند، حق آبه باید به صورت لحظه‌ای و در تمام طول سال در رودخانه جریان داشته باشد، یعنی در هیچ لحظه‌ای نباید جریان آب قطع شود، ولی در سال‌های اخیر فقط این سیلاب‌ها بوده که در یک یا دو ماه از سال به ایران وارد شده است./ایسنا

تصاویری از سد کجکی در افغانستان