نی زار : وزیر کشاورزی، استاندار سیستان و بلوچستان، مدیران اجرایی پروژه و رییس سازمان جهاد کشاورزی استان پاسخ بدهند؛
چند پرسش پیرامون طرح ۴۶ هزار هکتاری آبیاری دشت سیستان

پروژه ی بزرگ آبیاری ۴۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی دشت سیستان یکی از بزرگترین طرح های کشاورزی در این منطقه است که با سر و صدای زیاد و به سرعت پس از اعلام آغاز شد اما متاسفانه چندین بار از طرف مسئولین و از جمله استاندار سابق مطرح شد که این پروژه هیچگونه طرح مطالعاتی نداشته است و همین نکته موفقیت این پروژه را با اما و اگرهای بسیار روبرو نموده است در این نوشتار تنها به چند پرسش می پردازیم که مخاطب آن وزیر کشاورزی، استاندار سیستان و بلوچستان، مدیران اجرایی پروژه و رییس سازمان جهاد کشاورزی استان هستند که امیدواریم پاسخی قانع کننده داشته باشند البته پرسش های دیگری هم داریم که در جای خود به آن ها خواهیم پرداخت.
چند پرسش پیرامون طرح ۴۶ هزار هکتاری آبیاری دشت سیستان
۱-چرا طرح بدون مطالعه اولیه و بررسی های دقیق میدانی اجرا گردید؟
۲-این طرح دارای ۲ تا ۳ ایستگاه اصلی پمپاژ آب و ۱۴ تا ۱۶ ایستگاه فرعی آب می باشد که :
۱-۲- نحوه بکارگیری نیروهایی که در این ایستگاه ها مشغول فعالیت خواهند شد که گویا بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر نیروی متخصص می باشند به عهده کیست و یا چه ارگانی وظیفه ی این مهم را به عهده دارد؟
۲-۲-پرداخت حقوق و مزایای این افراد به چه صورت است آیا این افراد حقوق بگیر دولت خواهند بود و یا بهره برداران بخش می بایست حقوق آنان را تامین نمایند؟
۳-۲- هزینه برق مصرفی ایستگاه ها که گفته می شود تقریبا برابر برق مصرفی کل سیستان می باشد بر عهده چه کسی می باشد و چگونه محاسبه خواهد شد؟
۴-۲-دستگاه متولی و اداره کننده ایستگاه ها چه دستگاهی است و پیمانکار ایستگاه ها را به چه کسی تحویل خواهد داد؟
۵-۲-در صورت معیوب و یا از رده خارج شدن موتورهای پمپاژ و دستگاه های موجود در ایستگاه ها، لوله های انتقال آب و کنتورهای نصب شده در محل های برداشت آب، هزینه تعمیر، جایگزینی و … به عهده چه کسی می باشد؟
۶-۲-محافظت و سرکشی و نگهبانی از منصوبات، خطوط انتقال، ایستگاه ها و … به عهده چه کسی بوده و هزینه های مربوطه چگونه پرداخت می گردد؟
۷-۲-آیا حریم شبکه آبرسانی مشخص و نسبت به خریداری آن از مالکان اراضی اقدام گردیده تا در صورت ایجاد اشکال در خط انتقال و لزوم دسترسی به خط و رفع اشکال با مشکلی نظیر ممانعت صاحب ملک روبرو نشوند؟
۳-با توجه به اینکه حوضچه های برداشت آب به صورت ۲۰ هکتاری و قطعات کشت ۵ هکتاری در نظر گرفته شده است و بهره بردار حق انتقال آب از قطعه ۵ هکتاری به زمین خود را ندارد:
۱-۳-آیا نظام بهره برداری و نوع کشت و محصولات مورد نظر مشخص گردیده است؟
۲-۳-آیا افرادی که شیر برداشت در زمین آن ها قرار گرفته اجازه کشت به سایرین را در زمین خود خواهند داد و یا سایرین تمایلی به کشت و آباد نمودن زمین فرد دیگری در منطقه را دارند. آیا این تدبیر (کشت مجتمع در زمین غیر) در فرهنگ منطقه جایگاهی را دارا می باشد؟
۳-۳-نحوه مصرف آب پس از انتقال به محل کشت به چه صورت می باشد؟ غرقابی یا استفاده از سیستم های نوین آبیاری؟
-در صورت غرقابی بودن آیا این همه هزینه فقط برای حذف میزان هدر رفت آب در کانال های سیمانی که تقریبا ۲۰ تا ۲۵ درصد (حداکثر) بوده قابل توجیه است. در صورتی که بیش از ۷۵ تا ۸۰ درصد هدر رفت آب در محل مصرف یا زمین اصلی پس از پخش آب صورت می گرفته است.
-در صورتی که نحوه مصرف به صورت آبیاری تحت فشار در نظر گرفته شده است آیا:
۱-نوع کشت و محصول مورد نظر مشخص است؟
۲-میزان آب اختصاصی به هر هکتار (۸۷۰۰ متر مکعب در هکتار) جوابگوی هزینه های تولید برای محصول مناسب و همچنین آبشویی خاک و شسشتوی قطره چکان ها و یا سایر ادوات آبیاری مورد نظر را خواهد داشت؟
۳-با توجه به میزان بالای تبخیر و تعرق در سیستان و همچنین حذف بسیاری از گیاهان که به عنوان پوشش سبز در مسیر انتقال آب به صورت سنتی قرار داشته اند و با اجرای این سیستم از بین می رود تدبیر لازم به منظور جلوگیری از شور شدن اراضی اتخاذ شده است؟ این تدبیر چیست؟
۴- آموزش های لازم به بهره برداران در خصوص استفاده از روش های نوین آبیاری وهمچنین تامین هزینه های سیستم از طرف بهره برداران به آن ها گوشزد شده است (حتی همان ۱۵ تا ۲۰ درصد سهم خودیاری آن ها در طرح های آبیاری تحت فشار)
۵-نحوه محاسبه حق آبه (۸۷۰۰ متر مکعب در هکتار) بر اساس کدام طرح تحقیقاتی و برای کدام محصول در منطقه سیستان انجام شده است؟
۶-جایگاه مرکز تحقیقات کشاورزی سیستان به عنوان تنها مرکز تحقیقات در منطقه سیستان و مرکز علمی که دارای دانش فنی برای ارائه راهکارهای مناسب برای اجرای طرح های کشاورزی می باشد چگونه دیده شده است؟
در پایان بیم آن می رود که در آینده پس از انجام و بهره برداری طرح به دلیل عدم مطالعه دقیق در مراحل مختلف طرح مشکلات عدیده و تازه ای در سیستان به وجود آید که تا قبل از این شاهد آن نبوده ایم که تعدادی از این موارد عبارتند از:

-درگیری های فردی و طایفه ای در ارتباط با بهره برداری از زمین بدین صورت که افرادی که شیر های برداشت آب در زمین آن ها قرار گرفته مورد تعرض افرادی که زمین هایشان فاقد شیر برداشت آب می باشند قرار گیرند.
-درگیری های ناشی از سرقت ادوات و وسایل در منطقه.
-اختلافات بین مردم و نهادها و دستگاه های دولتی به دلیل عدم توان پرداخت هزینه های مربوط به طرح
-حذف پوشش گیاهی در دشت سیستان به دلیل انتقال آب توسط لوله به زمین های بهره برداران
-شور شدن اراضی به دلیل عدم جوابگویی حق آب در نظر گرفته شده برای آب شویی و شستشوی نمک حاصل از تبخیر و تعرق در زمین های زراعی.
-اضافه شدن نمک به گرد و خاک طوفان های زابل پس از اجرای طرح و ایجاد مشکلات زیست محیطی جدید در منطقه.

منبع : روزنامه زاهدان